Demokracja w stylu wiki

Autor: Agnieszka Kwiecień

Świat obiegła informacja, że 25 września obywatelom Nowej Zelandii udostępniono wiki, w której mogą komentować i proponować zmiany w ustawie o funkcjonowaniu tamtejszej Policji (wiadomość policji NZ, komentarze: VaGla, IDG, DI).
Dosyć szybko, bo po kilku dniach, wiki została zamknięta. Jak czytamy na stronie tytułowej komentarze i propozycje zostały poddane analizie i uwzględnione w przedstawionym dzisiaj projekcie finalnym.
Do ustawy można jeszcze zgłaszać uwagi, ale już tylko mailowo. Ciekawe, na ile to zamknięcie wynika z harmonogramu, a na ile z gwałtownego zainteresowania tematem także międzynarodowej społeczności. Jak widać z wcześniejszych konsultacji, z reguły przyjęty był miesięczny czas ich trwania. Chociaż inicjatorzy pomysłu piszą na stronie głównej, że dziękują za cenne uwagi, to intryguje mnie jak de facto oceniają jakość wkładu społeczności i cały eksperyment.

Jak przypomina Piotr Waglowski w Polsce podobne inicjatywy też miały miejsce. W 2005 roku założono wiki (MediaWiki) pod adresem http://radapodatkowa.org.pl (strona już niedostępna), gdzie 13 izb gospodarczych i innych organizacji pracowało nad nowelizacją ustawy o VAT. Na początku 2006 roku z inicjatywy Ministerstwa Finansów uruchomiono wiki do publicznej debaty nad uproszczeniem systemu podatkowego naszego państwa. Strona wystawiona niegdyś pod adresem http://podatki.gov.pl/wiki/ jest obecnie niedostępna. W archive.org można znaleźć część zawartości, jeśli ktoś chce poczytać propozycje i komentarze (najpóźniejsze wersje są z maja 2006). Pojawiały się np. takie propozycje: “Proponuję prosty podatek liniowy bez żadnych ulg, liczony od sumy przychodów wszystkich członków rodziny, dzielony przez liczbę członków. Taki system nie byłby demotywujący do posiadania dzieci.” czy też: “Wnioskuję, aby lekarz i lekarz dentysta, realizując obowiązek doskonalenia zawodowego, miał prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania o koszty wydatków poniesionych na doskonalenie zawodowe.” Można spojrzeć na zarchiwizowane drzewo kategorii tego projektu – wygląda imponująco. Znowu – intrygujące, na ile inicjatorzy uznali ten projekt za przydatny?

Są także inicjatywy nieinstytucjonalne, przy czym można mieć wątpliwości czy jako takie mają szansę powodzenia.

Przykład nowozelandzki pokazuje, że jest duże zainteresowanie i potrzeba wypowiadania się w kwestiach prawa przez obywateli. Internet ułatwia taką aktywność. Rośnie także wśród internautów świadomość technologii wiki i możliwości jakie ona daje. Dobrze poprowadzony projekt np. konsultacji społecznych czy współtworzenia regulacji na poziomie lokalnym, mógłby dać interesujące rezultaty.