Platforma społeczna Tooger

October 1st, 2007
co-creation, informacyjne, polskie web 2.0, remixability, user contributed value
3 Comments

Tooger będzie platformą sieciową udostępniającą narzędzia służące do przedstawienia swojej osoby, swoich zainteresowań, publikowania, poznawania innych użytkowników i interakcji z nimi. Brzmi jak kolejna sieć społeczna – ale jak to mówią sami twórcy serwisu “diabeł tkwi w szczegółach” – na szczegółowe pytania dotyczące Tooger odpowiedział Leszek Glasner – pomysłodawca projektu.

Skąd nazwa (czy to od together? a może użyliście jakiegoś generatora nazw web 2.0? :)))

Nazwa właśnie od “together”, generator nie miał nic tu do roboty ;)

Projekt nastawiony na Polskę czy na świat?

Projekt nastawiony głównie na Europę dlatego nazwa międzynarodowa, choć z początku jedynie Polska.

Zdaje sobie sprawę, że wasz projekt wydaje się dużo bardziej skomplikowany niż PokazSie – czy możecie ocenić jak bardzo się różnicie?

Różnica między Toogerem, a PokazSie.net jest kolosalna. Podstawy być może są podobne bo i tu i tu bazą są zainteresowania (Kluby dyskusyjne – Grupy) choć Tooger dodaje do tego całą otoczkę funkcjonalności. Ta różnica widoczna jest już w samym profilu:

• zakładki ‘profilowe’ z PokazSie są standardowe dla wszystkich, są jedynie wizytówką, którą w Toogerze można sprowadzić do kilku widgetów.
• same widgety to RSSy, podcasty, aplikacje pisane przez nas jak i przez użytkowników (otwarte API) które można wpisać w różne sfery zainteresowań. W ten sposób użytkownik ma możliwość poskładania własnoręcznie swojej przestrzeni (profilu) zgodnie ze swoimi zainteresowaniami czy celami – brak tutaj standaryzacji i ogólności – wszystko “do wyboru, do koloru”.
• w PokazSie to użytkownik określa do jakich grup chce należeć, w Toogerze odwracamy tę kwestię i to społeczność ocenia przydatność danej przestrzeni do sfer zainteresowań. Wygląda to tak, że jeśli aktywnie uczestniczymy w dyskusjach w klubach dyskusyjnych, posiadamy ciekawe RSSy w danym temacie, aplikacje itp. jest szansa że zostaniemy wysoko ocenieni w konkretnej sferze, a innym (poprzez wyszukiwanie najlepszych przestrzeni) pozwoli to na dotarcie do nas i skorzystanie z naszych materiałów.

Jaki w tym cel ?
Nie chcemy tworzyć kolejnego zlepku nijakich profili, niczym się praktycznie nie różniących. Przebywanie na Toogerze ma być przyjemne i pożyteczne. Możemy korzystać z Toogera jako z narzędzia, strony domowej, agregatora RSS, forum dyskusyjnego, a przy okazji znaleźć tutaj coś dla siebie i importować to do swojej przestrzeni, tworząc swoje własne niepowtarzalne miejsce w platformie. Wszytko co stosujemy ma a celu wygenerowanie “elit” czyli specjalistów w danych tematach, miejsc gdzie wchodząc będziemy pewni, że znajdziemy coś ciekawego i przydatnego (weryfikacji służy w/w system oceniania).
Porównując Toogera do ogólnych tendencji web 2.0 gdzie priorytetem stało się dodawanie znajomych, fotek, filmów itp. tutaj jest to jedynie mały dodatek, coś z czego nie musimy korzystać. Ba ! możemy to wyłączyć w ogóle.

Czy umiejscawiacie się w obszarze agregatorów takich jak mylifebrand.com czy tabber.org, czy też treść będzie tworzona i przechowywana na waszym serwisie? (czyli: agregacja i zarządzanie informacją, czy też platforma tworzenia treści?)

Nie utożsamiamy się z żadnym serwisem, bo niczego nie kopiujemy w stu procentach. Na Toogera składają się elementy, które możemy znaleźć w różnych serwisach, ale połączone razem dają całkiem nowy produkt. To co można najbardziej przyrównać do nas to universa z Netvibes.
Serwis będzie zarówno agregował materiały z internetu jak i będzie możliwość tworzenia treści. Wszystko zależy od elementów na jakie się zdecydujemy (RSSy, podcasty, dodanie fotek, dodanie opisów, korzystanie z naszych autorskich aplikacji i aplikacji użytkowników).

Dużo piszecie o widżetach – z jakimi konkretnie będziecie startować?

Widgetami nazywamy okienka (na styl netvibes) które można dodawać do profilu. Wcześniej już z rozpędu wyjaśniłem jakie to mogą być rzeczy :)

Na jak wiele pozwalać będzie udostępniane API? czy mierzycie w to, żeby stworzyć platformę analogiczną do facebook?

Wykorzystanie API takie jak w Facebook

Jaki model biznesowy przyjmujecie?

Mamy kilka pomysłów na zarabianie na Toogerze:

• konta premium z dodatkowymi możliwościami, dodatkami
• specjalne profile dla firm gdzie mogą umieszczać swoje aplikacje, np sklepy internetowe. Takie aplikacje użytkownicy będą mogli importować do siebie co łączy się z dodatkowymi korzyściami dla firm.
• reklama kontekstowa zarówno tekstowa (jako widget) i mulitmedialna (w wynikach wyszukiwania) jednak zawsze dostosowana treścią czy to do sfer zainteresowań użytkownika czy do wyników wyszukiwania. Zero reklamy inwazyjnej.

Myślimy także nad dzieleniem się zyskami z użytkownikami których przestrzenie będą najcześciej odwiedzane (zyski z reklam kontekstowych na ich profilach)

Jak wygląda finansowanie projektu? Macie inwestora czy składacie całość “po godzinach”?

W tej chwili składamy wszystko sami, można powiedzieć hobbystycznie.

Na jakim etapie jesteście w tej chwili i jakie etapy zamykacie w najbliższym czasie? Kiedy można spodziewać się private alpha, beta?

Testów można spodziewać się późną jesienią lub zimą choć wybrane osoby dostaną możliwość testowania poszczególnych elementów wcześniej. Trudno określić etap na jakim jesteśmy bo to zależy z której strony patrzeć ;) dlatego wstrzymam się z odpowiedzią.
Zapraszam też na Grupę Web 2.0 na GoldenLine.

Podsumowanie.
Cała wizja projektu wygląda bardzo obiecująco – sam chętnie zamieniłbym tryb tylko do odczytu w Netvibes na r/w w Tooger; pozostaje jednak pytanie czy netvibes, może “przeskoczyć” tooger – ma przecież całą infrastrukturę agregacji treści już gotową. Pewnie o tym dowiemy się już wkrótce – z niecierpliwością czekam na alfa i beta testy. Powodzenia!

Więcej o zespole i projekcie – na blogu deweloperskim.

Projekty Fundacji Wikimedia

September 28th, 2007
co-creation, informacyjne, polskie web 2.0, user contributed value
1 Comment

Kolejny artykuł przybliżający Wikipedię, po rysie historycznym jej powstania, opisie procesu tworzenia społeczności w projektach otwartej treści i problemów jakie powstają, przedstawia jakie pod-projekty powstały w ramach Fundacji Wikimedia.

Autor: Agnieszka Kwiecień – Sekretarz Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

Popularność idei współtworzenia otwartej encyklopedii powoduje powstawanie nowych inicjatyw w zgodzie z jej duchem. Uruchamiane są projekty obejmujące kolejne kategorie treści.

Wikisłownik (ang. Wiktionary) to internetowy, wielojęzyczny słownik. Pierwszą angielską wersję językową uruchomiono 12 grudnia 2002 roku. Polska wersja powstała 29 marca 2004 r. Wikisłownik ma za zadanie wyjaśniać znaczenia słów, ich związków frazeologicznych, skrótów, wyjaśniać etymologię wyrazów, przedstawiać ich synonimy i tłumaczenia na inne języki. Wikisłownik jest także słownikiem multimedialnym – hasła są często ilustrowane grafikami, a do niektórych dodawane są nagrania wymowy. Projekt rozwija się dobrze, przekroczył już 75 tys. haseł. Wiele wpisów w wersji początkowej dodawanych jest automatycznie (boty), z czego wynika specyficzny dla projektu skokowy wzrost. Pojawiają się ciekawe inicjatywy, jak np. opracowanie słownika języka jidysz.

Wikicytaty, czyli kolekcja cytatów to Wikiquote w wydaniu polskim. Znajdziemy tam maksymy pisarzy, ludzi nauki, sztuki – również nam współczesnych, oraz cytaty z konkretnych książek, opowiadań, oraz filmów. Wikicytaty powstały 17 lipca 2004 roku i do tej pory napisano pawie 5,5 tysiąca artykułów. Cytaty są w miarę możliwości ilustrowane i linkowane do Wikipedii, tak więc czytając w Wikipedii np. biografię Terrego Pratchetta można przejść do kolekcji cytatów z jego prozy zamieszczonej w Wikicytatach i na odwrót – jeśli czytelnikowi spodoba się cytat, może przejść do artykułu w Wikipedii opisującego jego autora.

Wikibooks to z kolei biblioteka wolnych podręczników. Projekt ruszył 24 stycznia 2004 roku i posiada prawie 2,5 tysiąca tzw. modułów. Moduły to porcje tekstu odpowiadające najczęściej rozdziałom w książce. Treści można czytać on-line, część podręczników przygotowana jest do druku jak i pobrania w formacie PDF. Jest to jedna z najtrudniejszych form tworzenia treści, gdyż wymaga szerokiej znajomości tematu i przemyślenia całości zagadnienia. Można już zapoznać się z zasadami gry w szachy, poznać tajemnice protokołu IRC czy nauczyć podstaw języka japońskiego.

Wikiźródła (ang. Wikisources) są repozytorium materiałów źródłowych na wolnych licencjach, tworzą wolną, darmową bibliotekę. Polska wersja językowa powstała 24 sierpnia 2005 roku. Można w niej znaleźć m.in. niektóre szkolne lektury, dokumenty historyczne, tablice matematyczne czy kody źródłowe programów na wolnych licencjach. Zasoby projektu to obecnie prawie 8,5 tysiąca tekstów.

Wikimedia Commons to projekt, który pełni rolę repozytorium wolnych mediów, w tym zdjęć, ilustracji i plików multimedialnych, dla wszystkich projektów Fundacji Wikimedia. Projekt uruchomiono 7 września 2004 roku i funkcjonuje kilka wersji językowych, w tym polska. Dzięki temu zalogowany użytkownik może ustawić w preferencjach język polski jako domyślny. Projekt rozwija się bardzo dynamicznie, repozytorium zawiera już prawie 2 miliony multimediów na wolnych licencjach, w tym wiele zasługujących na wyróżnienie.

Wikinews to odpowiedź na potrzebę realizowania idei dziennikarstwa obywatelskiego.
Wikinews miał początkowo duże trudności, bowiem artykuły prasowe pisze się w inny sposób i w innym trybie niż hasła do encyklopedii. Hasło encyklopedyczne nie wymaga pisania pod presją czasu, podczas gdy opis bieżących wydarzeń trzeba opublikować zanim wydarzenia stracą na aktualności.

Dwa projekty również warte wspomnienia to Wikispecies i Wikiversity (pol. Wikiwersytet). Wikispecies jest projektem łączącym biologów i entuzjastów biologii, którzy tworzą wspólnie wolny, otwarty katalog gatunków. Zawiera dane o klasyfikacji roślin, zwierząt, grzybów, bakterii i innych organizmów żywych. Uruchomiony w sierpniu 2004 roku posiada już ponad 110 tys. artykułów. Wikiwersytet to najmłodszy projekt Fundacji Wikimedia, będący na razie w fazie beta. W zamyśle ma stanowić wspólnotę tworzącą i korzystającą z wolnych materiałów do nauki i ćwiczeń. Powstają w ramach tego projektu kursy dla każdej grupy wiekowej, opierają się przy tym na podręcznikach z Wikibooks, czy materiałach multimedialnych z Wikimedia Commons. Nie ma jeszcze polskiej wersji językowej tego projektu, ale można zobaczyć jak do tego zagadnienia podchodzą uczestnicy innych wersji. Z obserwacji tych projektów wynika, że chętnych do nauki jest sporo, ale na razie brakuje wystarczającej liczby przygotowujących i prowadzących kursy.

Jako podsumowanie polecam wykres przedstawiający rozwój najważniejszych projektów Fundacji Wikimedia.

PodKopcem.pl – serwis społeczności Torunia

September 28th, 2007
co-creation, polskie web 2.0, social systems, user contributed value
2 Comments

Toruński serwis podkopcem.pl (geneza nazwy serwisu, nazwa jednak kojarzy mi się z Krakowem) ma za cel stać się centralnym miejscem wymiany informacji o tym co się dzieje w mieście. Uruchomienie serwisu na systemie pmWiki powoduje, że każdy może szybko i łatwo dodać własne informacje. Poniżej na moje pytania odpowiadają Rafał Zieliński i Maciej Czubak – twórcy serwisu:

Skąd pomysł na tego typu serwis?

Może trochę zaskoczę, ale nie z chęci stworzenia jakiegoś marketingowego cuda i zbicia na tym majątku. Po pierwsze czysta chęć stworzenia czegoś pozytywnego. Po drugie; ideologicznie wywodzi Sie to z robionego przez nas (i kilka innych osób) Święta Muzyki w Toruniu (nota bene, strona imprezy również na platformie wiki). Czyli, formuła imprezy: otwarta, nie-wartosciująca, tworząca pewną społeczność no i związana z kulturą-rozrywką (muzyka). A przede wszystkim inicjatywa oddolna; tak jak s. muzyki było oddolnym hasłem wyjścia w miasto; tak podkopcem.pl jest oddolną (tworzona przez zwykłych ludzi dla zwykłych ludzi) inicjatywą. Po trzecie; bogate życie kulturalne i rozrywkowe miasta, (co widać po ilości imprez tydzień w tydzień), w którym autorzy strony uczestniczą (a nie tylko opisują). W końcu: chęć stworzenia platformy, na której każdy mógłby poinformować o wydarzeniu w mieście (dojście do mediów tradycyjnych jest często utrudnione). Z drugiej strony, aby każdy mógł znaleźć w jednym miejscu odpowiedz na pytanie: “Jak mogę dziś spędzić czas w Toruniu?”. Czyli sport, kultura, rozrywka i inne..

Wiele elementów mocno przypomina mi wrocek.pl – czy wzorowaliście się na wrocku? (wrocek był pierwszym z serii tego typu serwisów w Polsce)

Pomysł urodził Sie w głowie Rafała dość dawno temu i nie wiem czy był inspirowany konkretnym projektem. Prace ruszyly na wiosnę tego roku i przed startem oglądaliśmy wiele stron tego typu (krajowe: Wrocek, zicherka, pora; jak i zagraniczne z racji mieszkania kiedyś w rożnych miejscach: GetHiroshima, TillLate itp..), próbując skonfrontować nasze oczekiwania (engine wiki) z istniejącymi projektami, zdecydowaliśmy sie na taka formę. Idąc za trendami w tej dziedzinie (wikipedia itp..) doszliśmy do wniosku, że strona powinna być maksymalnie czytelna (białe tło; czarna czcionka). Stąd przypomina to może Wrocek. Realizujemy jednak swoje pomysły, a inspiracje zawsze pozostają (jak w muzyce, literaturze czy sztuce).

Czego mi brakuje to “mieszkańców” – Wrocek np. udostępnia też konta użytkowników (plus funkcje typu moje konto, moje zdjęcia, moje miejsca) – myślę, że to duży brak przy serwisie dotyczącym miasta – czy macie to w planie czy też będziecie się koncentrować tylko na wydarzeniach?

Możemy zdradzić że jest to w planie. Wyszliśmy od innej strony: od treści. Z racji tego że mamy już pewnie po kilka profili na różnych ‘stronach społecznościowych’ czuliśmy że ludzie zaczynają mieć tego zwyczajnie przesyt. Nie chcieliśmy więc startować jako kolejna strona gdzie ‘możesz mieć swój profil i poznawać przyjaciół’, bo to się wg nas po prostu przejadło. Sam nie zaglądam do mojego profilu na grono od kilku tygodni. Z drugiej strony chcieliśmy uniknąć tworzenia kolejnego pustego szkieletu, bez treści. Postawiliśmy na wydarzenia, bo to jest esencja i magnes dla użytkowników (wydarzenia odbywają się codziennie, wiec ludzie wchodzą codziennie lub przynajmniej raz na tydzień, żeby zobaczyć, co dzieje się dziś/w tym tygodniu). Nasze pierwsze kroki nie były, zatem skierowane do ludzi-spolecznosci, ale do osób animujących życie w mieście, celem przekonania jak najszerszego grona do dodawania treści (konkretnie: wydarzeń). Dzięki temu, kiedy ruszymy z akcją promocji serwisu do ‘ludzi-spolecznosci’ (wkrótce) to w serwisie będzie aktualizowana juz treść i będzie, do czego wracać, czym żyć, co komentować itd.. dopiero po jakimś czasie wprowadzimy właściwy moduł ‘spolecznosciowy’. Chcemy jednak żeby był on wyrazem potrzeby wyrażonej przez samych użytkowników a nienarzucony, (choć, już dziś jednak można się logować i osoba dodająca treść jest wyświetlana). Zatem plany są, ale nie wszystko naraz.

Czy macie jakieś pomysły na biznes, czy też to raczej projekt hobbystyczny?

Dziś jest to projekt hobbystyczny. Obydwaj pracujemy. Jesteśmy raczej zwolennikami otwartego społeczeństwa (coś a la open source w oprogramowaniu), aniżeli komercjalizacji. Myślimy jednak nad przyszłym modelem biznesowym, współpracą z miejscami, w których odbywa się życie kulturalno-rozrywkowe oraz z osobami animującymi życie w mieście.

Jakie plany na przyszłość?

Jeden plan juz zdradziliśmy, moduł spolecznosciowy. Chcemy, aby serwis stal się platformą wymiany informacji o życiu w Toruniu, czyli aby gromadził wszelkie informacje o wydarzeniach w mieście. Na przyszłość zaplanowane mamy już kolejne moduły wzbogacające serwis m.in. moduł multimedialny, wzbogacający serwis o zdjęcia, filmy, dźwięki. Planujemy również pójść w rozwiązania mobilne. Szczegóły na razie nie zdradzamy, bo są to rozwiązania, których nie widzieliśmy jeszcze w żądnym polskim serwisie tego typu.

Podsumowanie

Inicjatywy tego typu wydają się popularne – zaczęło się od wrocek.pl (Wrocław), teraz mamy już czewka.pl (Częstochowa, tutaj chyba trochę naciągam – nie można tego serwisu określić jako user generated content), londek.pl (Londyn), polibuda.info (Warszawa), zicherka.pl (Aglomeracja Śląska) i wreszcie podkopcem.pl (Toruń). Po przejęciu przez Agorę serwisu Wrocek.pl wydawało się prawdopodobne, że Agora wykorzystując moduły Wrocek.pl po prostu uruchomi tego typu regionale serwisy – co dobrze uzupełniałoby serwisy regionalne funkcjonujące już w ramach gazeta.pl (np. serwis lokalny Wrocławia). Jak dotychczas taki krok nie został wykonany, choć nie jest jeszcze za późno. Agora mając treść i mechanizm Wrocek.pl mogłaby bardzo szybko zająć miejsce na lokalnych rynkach. Innym scenariuszem jest uruchomienie ogólnopolskiego serwisu pozwalającego uruchamiać tego typu serwisy społeczności lokalnej (ale nie mam tu na myśli dziennikarstwa obywatelskiego, ale budowanie bazy wiedzy o mieście). Czy tego typu portale mają rację bytu? Czy w niedalekiej przyszłości każde miasto będzie miało swój serwis społecznościowy?

Wikipedia – przykłady problemów w projektach otwartej treści i jak sobie z nimi radzić

September 26th, 2007
co-creation, polskie web 2.0, user contributed value
1 Comment

Autor: Agnieszka Kwiecień – Sekretarz Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

Po artykule o społeczności polskiej Wikipedii przyszła pora na przedstawienie jakie problemy mogą pojawić się przy pracy w projektach otwartej treści. Problemy Wikipedii to szereg zagadnień związanych z tworzącymi jej społeczność osobowościami jak również specyficzną dla projektu otwartością. Najważniejsze z nich to: pomyłki początkujących, wandalizm, mistyfikacje (ang. hoaxes), naruszenia neutralności, naruszenia praw autorskich, wiki-spamming i reklamy, wątpliwa encyklopedyczność niektórych treści, wykorzystywanie do przeprowadzenia phishingu, konflikty wewnątrz społeczności, trudności w utrzymaniu ekspertów, charakter work-in-progress. Różna jest szkodliwość tych zjawisk dla Wikipedii i dla jej czytelników. Wikipedia, aby być istotnym źródłem wiedzy musi budzić u czytelników zaufanie większe niż dowolny portal czy serwis w sieci. Budowanie wizerunku i zaufania to proces trudny i czasochłonny, podczas gdy utracić go można bardzo szybko. Dlatego wszystkie z wyżej wymienionych działań są szkodliwe, chociaż mają różną siłę oddziaływania.

Autor: Che, oryginalny plik, licencja: CC-BY-SA

Wandalizm jest najczęściej spotykanym w projekcie działaniem niepożądanym. Polega na świadomym działaniu, dokonywanym w złej wierze i mającym na celu obniżenie jakości Wikipedii (wulgaryzmy, treści obraźliwe lub niezwiązane z tematem artykułu). Przykładem prostego wandalizmu jest usunięcie całej treści artykułu czy dodanie losowego ciągu znaków. Jeszcze pod koniec 2006 roku był to istotny problem, gdyż taki wandalizm musiał zauważyć inny uczestnik projektu i ręcznie odtworzyć poprzednią wersję artykułu. W związku z nasilaniem się tego typu wandalizmów napisany został skrypt o nazwie BugBot, który automatycznie cofa takie zmiany, dodatkowo oznaczając artykuł specjalnym szablonem (przykład). Następnie uczestnicy projektu mogą sprawdzić listę artykułów oznaczonych tym szablonem i zweryfikować poprawność działania bota. Podobnie dzieje się w przypadku utworzenia zbyt krótkiego artykułu, o treści nie przekraczającej 35 znaków. Od początku 2006 roku działa specjalistyczny skrypt – AutoBot, który oznacza takie artykuły szablonem sugerującym administratorom ich skasowanie. Jednak nie pozostawia się wszystkiego w rękach automatycznych skryptów, które tak naprawdę mogą wykryć i oznaczyć tylko najprostsze przypadki. Użytkownicy mają zestaw narzędzi i procedur opracowanych do wykrywania wandalizmów: śledzenie ostatnich zmian i obserwowanych przez siebie artykułów na specjalnych stronach serwisu, sprawdzanie wkładu niezalogowanych lub niepewnych użytkowników, edukacja początkujących wandali i zestaw szablonów {{test}} z ostrzegawczymi komunikatami. Ponadto, w przypadkach poważniejszych stosuje się blokady adresów IP i kont, z których dokonywany jest wandalizm. Uniemożliwia się w ten sposób edycję artykułów osobom wchodzącym na Wikipedię z konkretnego adresu IP (lub zakresu adresów).

Blokowanie użytkownika – widok administratora

Zabezpieczać przed edycją można również konkretne artykuły. Praktykuje się to w przypadku tzw. „haseł wrażliwych”, szczególnie narażonych na ataki. Następuje stopniowanie zabezpieczeń i uprawnień, aby łatwiej i precyzyjniej eliminować szkodliwe działania i chronić zawartość serwisu.

Zabezpieczanie strony przed edycją – widok administratora

Kolejnym istotnym problemem są mistyfikacje. Zdarza się ich o wiele mniej niż wandalizmów, jednak mają znacznie silniejszy wpływ na czytelnika i skutkują obniżeniem poziomu zaufania do całego projektu. Najgłośniejszą medialnie mistyfikacją było zamieszczenie w polskiej Wikipedii artykułu o Henryku Batucie – jak się po jakimś czasie okazało, postaci zmyślonej przez autorów. Publikacje prasowe, które ukazały się po ujawnieniu tej mistyfikacji były nieprzychylne Wikipedii i podważały wiarygodność całości zawartej w niej wiedzy. Mimo oczywistego złego wpływu jaki miała na wizerunek projektu tego rodzaju sława, przyczyniła się ona równocześnie do zwrócenia uwagi szerszych kręgów społecznych na tę inicjatywę. W obecnym modelu działania nie możemy jednoznacznie stwierdzić, że projekt jest i będzie wolny od mistyfikacji, ale podejmowane są konkretne kroki, które mają nas ustrzec przed fałszowaniem informacji. Przede wszystkim egzekwowany jest wymóg podawania wiarygodnych źródeł, artykuły lub ich fragmenty o wątpliwej treści nie uzupełnione o takie źródła, mogą zostać usunięte. Ponadto przypadek Henryka Batuty zwrócił uwagę uczestników na tak ważną cechę informacji jak jej weryfikowalność.

Jednym z problematycznych zagadnień jest zachowanie neutralności przez autorów artykułów. Często autorami haseł z danej dziedziny są pasjonaci, którzy w naturalny sposób piszą o obiekcie swojej pasji w superlatywach, lub wręcz przeciwnie. Z obserwacji wynika, że nie ma przy tym znaczenia czy zajmują się tą tematyką zawodowo czy hobbistycznie. Najczęściej problem ten dotyczy artykułów biograficznych ludzi współczesnych (np. polityków, aktorów, piłkarzy) lub wydarzeń historycznych przedstawianych z jednego punktu widzenia. Najbardziej oczywiste przypadki forsowania własnego punktu widzenia można rozpoznać po używaniu zwrotów wartościujących np.: „niestety”, „na szczęście”, „najistotniejszy”. Po serii sporów dotyczących artykułów historycznych społeczność spisała zalecenia o niestosowaniu zwrotów wartościujących, co kształtuje jednoznaczną sytuację i pozwala je usuwać bez wdawania się w dyskusje. W przypadkach wydarzeń czy osób kontrowersyjnych wymagana jest prezentacja argumentów różnych stron bez ich wartościowania, a przy tym powoływanie się na uznane autorytety w danej dziedzinie. Szczególną opieką objęte są artykuły biograficzne osób żyjących, gdyż wpisy takie mogą mieć istotny wpływ na życie opisywanych ludzi i ich rodzin. Dla celów roboczych tworzone są automatyczne listy artykułów zawierających niepożądane zwroty. Problem jest o tyle trudny, że wydaje się iż nie sposób uniknąć zwrotów wartościujących w przypadku np. opisu dzieł sztuki czy literatury.

Społeczność Wikipedii cechująca się mozaiką charakterów, wieku i zawodów, popada w różnorakie wewnętrzne konflikty. Najczęściej spory dotyczą kilku użytkowników, bezpośrednio zainteresowanych tematem, jednak zdarza się, że w spór wciągana jest niemal cała społeczność. Dyskusje i spory mogą być stymulujące, jednak przedłużający się konflikt i brak porozumienia prowadzi do zjawisk negatywnych. Przede wszystkim społeczność odciągana jest od konstruktywnej pracy w projekcie na rzecz czytania długich dyskusji, wywodów, udziału w kolejnej sądzie, czy głosowaniu na ten sam temat. Ponadto niepożądaną konsekwencją przedłużającego się konfliktu jest odejście z projektu części jego wartościowych uczestników. Przykładem tego zjawiska jest konflikt, który rozgorzał w wyniku używania przez jednego z uczestników nieortograficznych i niezrozumiałych opisów zmian, dokonywanych w artykułach. Opis zmian wprowadzany jest w specjalne pole formularza i ma w skrócie przedstawić co zostało w artykule zmienione. Opis ten wyświetla się na szeregu stron specjalnych: ostatnich zmianach, liście obserwowanych, historii artykułu. Dlatego ważne jest, aby był krótki i precyzyjny, łatwy w odbiorze. Na początku podjęto próby porozumienia na stronach dyskusji użytkowników skonfliktowanych, następnie prowadzono dyskusje na kanale IRC, liście dyskusyjnej, odbywały się próby mediacji, wreszcie zgłoszona została prośba o komentarz społeczności (RFC) w tej sprawie. Społeczność uległa podziałowi, w miarę trwania dyskusji próbowano dokonać podsumowania, jednak spór trwał nadal. W kolejnym kroku spisane zostały i uznane zalecenia dotyczące zawartości opisów zmian. Po pewnym czasie za ich nieprzestrzeganie nałożono czasową blokadę na konto użytkownika, uniemożliwiającą mu edytowanie treści. Ostatecznie doprowadziło to do odejścia tej osoby z projektu. Niektórzy użytkownicy solidaryzując się z prawem każdego uczestnika projektu do dowolnego opisu zmian założyli strony protestacyjne. Podobne sprawy pojawiały się jeszcze kilkakrotnie, jednak wtedy istniał już regulamin regulujący tę kwestię, zaakceptowany przez społeczność, co stworzyło odmienną sytuację dla sporu niż poprzednio. W wyniku tego konfliktu rozszerzono także funkcjonalność oprogramowania – dodając pasek z typowymi opisami zmian, tuż pod polem formularza, aby ułatwić wprowadzanie zrozumiałych i jednoznacznych opisów.

Zagadnień związanych z codzienną pracą nad encyklopedią jaką jest Wikipedia jest jeszcze wiele. Z całości wyłania się jednak obraz społeczności dosyć zróżnicowanej, zarówno światopoglądowo, jak i charakterologicznie. Można się zastanawiać, co trzyma ich razem i sprawia, że podejmują ten wysiłek i wnoszą swój wkład w rozwój projektu? Motywacje bywają różne. Niektórzy mają poczucie misji i odczuwają radość z uczestniczenia w tworzeniu czegoś wielkiego, inni wskazują na możliwość dzielenia się posiadaną wiedzą oraz możliwość zdobywania i dalszego poszerzania własnej wiedzy. Część użytkowników, słusznie czy nie, traktuje swoje uczestnictwo jako nobilitujące społecznie. Wikipedia daje także możliwość odgrywania pewnych ról: „policjantów”, „organizatorów”, „sprzątaczy” i innych. Pozwala zatem budować swój wizerunek i rolę zależnie od potrzeb wewnętrznych. Wreszcie, powoduje zacieranie różnic społecznych. Współpracują ze sobą ludzie odlegli wiekowo o jedno, dwa pokolenia, pochodzący z odległych geograficznie miejsc Polski i świata, z dużych miast i małych miejscowości, pasjonaci i profesjonaliści.

Społeczność polskiej Wikipedii

September 25th, 2007
co-creation, polskie web 2.0, user contributed value
4 Comments

Autor: Agnieszka Kwiecień – Sekretarz Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

W drugim artykule z cyklu Polska Wikipedia Agnieszka przedstawi społeczność wikipedystów, statystyki dotyczące ich aktywności oraz typy charakterologiczne krystalizujące się w ramach prac nad encyklopedią.

Społeczność powstająca wokół internetowych projektów otwartej treści funkcjonuje przeważnie w oparciu o stosunki nieformalne. W miarę przybywania członków społeczności, pojawiają się nowe metody współpracy, ale także kolejne regulaminy, zestawy zasad i zaleceń. Można w tym procesie przemian dostrzec podobieństwo do społeczności organizujących się i działających w rzeczywistym świecie. Społeczność internetową odróżnia jednak kilka aspektów, które wynikają z jej specyficznej, wirtualnej natury. Rozwój i dojrzewanie społeczności następuje w połączeniu ze zmianami technologii i rozwiązań programowych. Adaptowane techniki programowe mogą powstawać niezależnie lub w odpowiedzi na potrzeby tej społeczności. Duży wpływ na kierunek zmian mają także negatywne zjawiska zachodzące w otwartych projektach. Mogą one doprowadzić do „śmierci” projektu albo przyczynić się do jego ewolucyjnej zmiany.

Z ustawicznym powiększaniem liczby artykułów Wikipedii i tworzącej je społeczności wiążą się określone zjawiska i problemy. Działania społeczności projektów będących w fazie uruchamiania i początkowego funkcjonowania opierają się głównie o nieformalne kontakty, krótkie dyskusje oraz decyzje podejmowane na zasadzie konsensusu przez niewielkie grono najbardziej zaangażowanych uczestników. Jedną z najczęściej stosowanych reguł jest reguła zdrowego rozsądku. Do komunikacji wystarczają istniejące w serwisie strony dyskusji i lista dyskusyjna. Większość ustaleń podejmuje się na liście lub dedykowanym, otwartym kanale IRC (np. kanał polskiej Wikipedii: #wikipedia-pl znajdujący się w sieci freenode). Nowym uczestnikom łatwiej odnaleźć się w niewielkiej społeczności, gdzie panują stosunki koleżeńskie, jest niewiele reguł, które trzeba na wstępie przyswoić. Jednak mała społeczność to także mało rąk do pracy, co jest istotnym ograniczeniem w obliczu ogromu wiedzy do opisania.

W miarę wzrostu liczby uczestników społeczność projektu stopniowo buduje bardziej formalne mechanizmy współpracy, czego przejawem są spisane regulaminy, zasady i zalecenia. Dużej liczbie uczestników trudniej osiągnąć konsensus, pojawia się wiele punktów widzenia na tę samą sprawę, więc potrzebne są określone zasady podejmowania decyzji. Częściej także dochodzi do sporów, a społeczność oczekuje jasnych reguł ich rozstrzygania. Nadal stosuje się regułę zdrowego rozsądku, jednak częściej sięga do spisanych zaleceń, gdyż daje to większą pewność, że określone działania zostaną przez społeczność zaakceptowane. Jeżeli w kwestii spornej nie udaje się osiągnąć porozumienia przeprowadzane jest głosowanie, czasem poprzedzone sondażem. Chociaż w rozstrzyganiu sporów pomagają inni uczestnicy projektu, to część konfliktów prowadzi do długich dyskusji. Ostatnio powołany został Komitet Arbitrażowy do rozstrzygania sporów, których nie udało się rozstrzygnąć innymi metodami, przy czym decyzje komitetu mają być ostateczne i wiążące dla wszystkich stron konfliktu. W takich warunkach podnosi się próg wejścia do projektu, gdyż już na wstępie trzeba zapoznać się z tym co wolno, czego nie wolno, jakie są konsekwencje nieprzestrzegania szeregu reguł. Pod koniec 2006 roku dostrzeżono, że w polskiej Wikipedii funkcjonuje już wiele tego typu regulaminów i podjęty został wysiłek ich zebrania, usystematyzowania i ujednolicenia. W efekcie nowi użytkownicy otrzymali poradnik, który pomaga im przejść przez ten pierwszy etap zaznajamiania się z regułami działania w projekcie. Po prawie rocznym funkcjonowaniu na niedawnym spotkaniu wikipedystów w Częstochowie GDJ, postulowano, że system ten jest jeszcze niedoskonały i wymaga dalszych ulepszeń. W efekcie prowadzonych tam dyskusji można się spodziewać kolejnych inicjatyw w zakresie doskonalenia systemu pomocy. Rodzi to jednak pytania, np. jak dużo czasu trzeba poświęcać na działania około projektowe, niezwiązane bezpośrednio z dodawaniem treści encyklopedycznych i czy dalszy wzrost społeczności nie doprowadzi do jej podziałów.

Rosnąca popularność Wikipedii, w tym także wersji polskojęzycznej, przyciąga nowych uczestników. Na polskiej Wikipedii rejestruje się ok. 300-400 nowych uczestników na miesiąc (liczone są tu konta, z których wykonano min. 10 edycji). Niektórzy pozostają tylko przez chwilę, inni angażują się aktywnie w rozwój encyklopedii pisząc i uzupełniając hasła. Aktywną grupę stanowi ok. 2 tys. uczestników, którzy edytują hasła przynajmniej 5 razy w miesiącu. Najbardziej aktywnych jest ok. 370 uczestników, edytujących hasła przynajmniej 100 razy w miesiącu.

Struktura wiekowa społeczności jest trudna do ustalenia, ze względu na wirtualny charakter uczestnictwa. Można posłużyć się tylko deklarowanym wiekiem podawanym przez część społeczności. Zgodnie ze stanem z kwietnia 2007 wiek wikipedystów rozciąga się od 10 do 71 lat, w tym najliczniejszą, bo liczącą aż 50% grupę stanowią uczestnicy w wieku 18-27 lat, kolejne grupy 28-37 lat i 14-17 lat liczą po 20%. Pozostałe 10% to uczestnicy poniżej 14 i powyżej 37 roku życia. Trzeba przy tym pamiętać, że przedstawiona struktura wiekowa będzie się z czasem zmieniać. Przy założeniu, że obecni uczestnicy pozostaną w projekcie, a najwięcej z nich jest teraz wieku odpowiadającym okresowi studiów, prawdopodobnie grupa powyżej 27 lat stanie się liczniejsza.

Z deklarowanego przez uczestników wykształcenia wynika, że zakres obejmuje całe spektrum: począwszy od szkoły podstawowej a skończywszy na profesorze belwederskim. Najliczniejszą grupę, co wynika pośrednio ze struktury wiekowej, stanowią absolwenci studiów magisterskich i studenci, następnie uczniowie liceów, gimnazjów i doktorzy.

W społeczności funkcjonują różne typy osobowości, wnoszące pozytywny lub negatywny wkład w projekt. Uczestnicy budują swój wizerunek i zdobywają zaufanie innych poprzez wkład jaki wnoszą w rozwój projektu. Ważny jest przy tym zakres posiadanej wiedzy oraz sposób działania i umiejętność współtworzenia treści w zespole. Uczestnicy projektu opisują czasem swój „gatunek”, w żartobliwy sposób nazywając się ”Homo vicipaedicus”.
Można wyróżnić kilka najczęściej obserwowanych typów osobowości wikipedystów:

• Mrówki – cierpliwie, krok po kroku rozbudowują istniejące i piszą nowe hasła, skupieni na podstawowym zadaniu projektu, jakim jest tworzenie encyklopedii.
• Kultywatorzy społeczności – dbają o dobre relacje między uczestnikami, pracują nad zapewnieniem warunków sprzyjających współpracy i wzajemnej pomocy.
• Policjanci, tropiciele wandalizmu – nastawieni na dbanie o jakość treści i egzekwujący przestrzeganie reguł.
• Organizatorzy – potrafią zorganizować grupę uczestników w celu zrealizowania konkretnego zadania.
• Sprzątacze – dbają o porządek w artykułach, ujednolicają formatowanie, gdy trzeba usuwają niepożądane treści.
• Szukający konfliktu – najczęściej w poczuciu misji lub obronie idei za wszelką cenę próbują dowieść swoich racji, prędzej czy później popadają w konflikty i odchodzą z projektu.
• Wandale – nastawieni na usuwanie lub fałszowanie treści.
• Trolle – celowo wywołujący długie, bezsensowne spory w społeczności, nie potrafiący zaprzestać dyskusji.

Najbardziej pożądani są oczywiście uczestnicy wnoszący pozytywny wkład. Jednak na negatywnych przypadkach wiele można się nauczyć.
Ważną rolę w zacieśnianiu więzów w społeczności odgrywają spotkania w „realu”. Już od kilku lat odbywają się dwa cykliczne spotkania w roku, jedno w maju drugie w grudniu. Poza tym odbywają się także spotkania lokalne, np. wikipedystów z Poznania, czy Wrocławia. Okazuje się, że taki kontakt oko w oko łagodzi obyczaje i pozwala wirtualnym znajomościom nabrać bardziej „ludzkiego” charakteru. Wynikają z tych spotkań np. wspólne inicjatywy czy wycieczki w celu pozyskania materiałów do kolejnych artykułów.

Spotkanie wikipedystów w grudniu 2006. Autor: Przykuta, oryginalne zdjęcie, Licencja CC-BY-SA

Uczestnicy swoją pozytywną działalnością zyskują sobie zaufanie innych członków społeczności i tym samym w pełniejszy sposób mogą brać udział w jej życiu. Na przykład w głosowaniach mogą najczęściej brać udział tylko zalogowani użytkownicy, którzy wykonali minimum 100 edycji. Czasem dodaje się także warunki czasowe, czyli np. minimum jeden miesiąc od założenia konta. Po dłuższym udziale w projekcie (przynajmniej 3 miesiące) i osiągnięciu 1000 edycji można starać się o nadanie statusu administratora, co daje możliwość np. usuwania stron i blokowania innych użytkowników. Jak można przeczytać w artykule dotyczącym przyznawania uprawnień

Status administratora przyznawany jest znanym i cenionym członkom społeczności, zaznajomionym ze sposobem działania Wikipedii i zasadami na niej obowiązującymi oraz cieszącym się zaufaniem wikipedystów.

Wszystkie edycje wikipedysty są dostępne na stronie pokazującej jego wkład, natomiast statystyki edycji (o ile dany użytkownik wyraził na to wcześniej zgodę) można zobaczyć także w postaci wykresów. Statystyki to jednak nie wszystko, dlatego warto zaznaczyć, że ponieważ edycja edycji nierówna, więc oceniając wkład danego użytkownika trzeba przyjrzeć się także jaki jest charakter tych prac. Potrzebni są zarówno uczestnicy piszący duże fragmenty tekstu, jak i poprawiający literówki czy interpunkcję.

Zobacz też: Pierwsza część serii artykułów o Wikipedii.

Mobizody od Flime.pl

September 25th, 2007
co-creation, user contributed value
1 Comment

Dostałem od firmy Akson-net informację o starcie bloga developerskiego nowego projektu – Flime.pl. Flime ma być społecznością osób tworzących amatorskie wideo. Na moje pytania dotyczące serwisu odpowiada Michał Mizera, prowadzący projekt.

Na początek może kilka zdań o zespole – czy jest to niezależny projekt rozwijany w ramach firmy Akson-net?

Flime jest projektem realizowanym w ramach spółki Akson Net. Jest to projekt niezależny od wypożyczalni internetowej Netino. Widzimy jednak na tym etapie sporo płaszczyzn, na których pomysły te mogłyby się stykać, np. najlepsze video prezentowane na Flime pojawiają się płatnie w wypożyczalni Netino, lub w Netino ma miejsce premiera mobizodu przygotowanego przez Akson Net, a na Flime pojawia się on z opóźnieniem.

Czy jest to pomysł lokalny i nastawiony na Polskę czy globalny? Jak zamierzacie rosnąć?

Aktualnie Flime jest pomysłem nastawionym na Polskę, zależy nam przede wszystkim na uruchamianiu wyobraźni i wrażliwości, na tym, aby każdy mógł znaleźć we Flime swoją formę ekspresji. Jeżeli pomysł okaże się strzałem w dziesiątkę, z chęcią umożliwimy to samo internautom spoza Polski. Ideałem byłoby stworzenie platformy, na której ścierać mogłyby się różne kultury, narody, poglądy i we wspólnej dyskusji tworzyć nowoczesne formy.

Czy koncepcja pisania scenariuszy nie jest zbyt skomplikowana? Aktualnie twórczość popularna tworzona jest często ad-hoc, niejako przy okazji – czy taki sposób pracy nad mobizodami nie będzie barierą? (tj. zanim zrobisz “fajny” filmik – pracujesz nad scenariuszem)

Przede wszystkim zależy nam na aktywizacji społeczności zainteresowanej tworzeniem ciekawych treści, w tym również video. Drugi wymiar to legalność treści, które będziemy prezentowali, tutaj kłania się szeroka akcja edukacyjna co jest, a co nie jest, w myśl polskich przepisów pogwałceniem prawa autorskiego. Trzeci wymiar to różnorodność – Flime nie będzie skupiał się tylko na video, zależy nam na dyskusjach, grupach i mikro-społecznościach, stąd też między innymi pomysł na scenariusze.

Czy skupiać się będziecie jedynie nad pracą nad scenariuszem czy również nad edycją wideo?

Odnośnie scenariuszy, to jest zaledwie jedna z funkcjonalności Flime, obok video, blogów, wizytówek, grup… Będą one ze sobą sprzężone, ale naturalnie każdy użytkownik wybierze sobie swój zestaw funkcjonalności z których będzie korzystał – jedna osoba będzie zainteresowana pisaniem scenariuszy i ich produkcją, inna będzie po prostu kręciła video, jeszcze inna będzie komentowała i wspierała pracę dwóch pozostałych. Chcemy stworzyć platformę, na której każdy znajdzie coś dla siebie.

Użytkownicy będą w serwisie umieszczać swoje video, komentować je, wymieniać się opiniami. W tym sensie bliżej nam do youtube niż do szorty.pl, gdzie video wymagają akceptacji moderatorów przed zamieszczeniem. My nie zamierzamy filtrować filmów pod względem jakości, gdyż tą czynność w bardzo prosty i znacznie bardziej miarodajny sposób zrobi za nas społeczność. Jedyna interwencja ze strony moderatorów związana będzie z legalnością treści i przestrzeganiem praw autorskich.

Jaki macie model biznesowy? Czy macie jakieś realizacje swoje do pokazania?

Odnośnie modelu przychodowego, opierać się on będzie na reklamach, zamierzamy go również urozmaicić o konkursy – realizację najpopularniejszych scenariuszy i video w formie profesjonalnych produkcji, lub sprzedaż treści, po podpisaniu umowy z twórcą, poprzez Netino itp.

Jakie plany na przyszłość? Pewnie macie ustalony jakiś grafik oddawania poszczególnych etapów projektu?

Flime zgodnie z harmonogramem ma wystartować w listopadzie tego roku. Mam nadzieję, że do tego czasu uda nam się razem z internautami wypracować ciekawe pomysły i rozwiązania, które będziemy w stanie wdrożyć. Projekt ruszył grubo ponad dwa miesiące temu. Nie korzystamy z gotowych engine’ów – napisaliśmy własny framework od zera. W tej chwili kończymy makietę statyczną i równocześnie kodowany jest model

Blog developerski Flime powstał właśnie po to, abyśmy my mogli dzielić się z internautami, przyszłymi “flimowiczami”, naszymi pomysłami na funkcjonalności, a oni mogliby nam dawać rady, wskazówki, być może nawet rozwiązania.

Komentarz Adama Warzyszyńskiego współtwórcy serwisu szorty.pl, prezesa Fundacji Rozwoju Sztuki Filmowej:
Flime tak jak i winda z netino to cenna inicjatywa, żeby zrobić coś naszego polskiego. Obawiam sie jednak, ze przyszłość tego typu filmików to będzie jednak zagraniczna masówka. Moim zdaniem, żeby osiągnąć efekt biznesowy w tej dziedzinie trzeba już działać i myśleć międzynarodowo gdyż produkcja na nasze własne potrzeby będzie po prostu za droga i nieuzasadniona.

Podsumowanie: Pomysł ciekawy, choć na pierwszy rzut oka wydaje się skomplikowany – trudno mi uwierzyć, że uda się zaprząc do pracy nad scenariuszem rzesze osób, które spontanicznie będą łączyć się w grupy i tworzyć dobrej jakości wideo. Choć z drugiej strony moje dzieci już zaczynają się bawić kamerą – może coś w tym jest?

Poniżej trailer mobizodu “winda”

Google kontra Facebook – błogosławieństwa konkurencji

September 23rd, 2007
informacyjne, social systems
2 Comments

W prezentacji “Rewolucja w sieciach społecznych” pokazywałem jak zmienia się podejście do tematu social networking. Postulat otwierania sieci społecznych był bardzo gorącym tematem tego lata (sic!). Tymczasem Michael Arrington na Techcrunch wskazuje, że droga Google będzie jednak wiodła nie w kierunku aplikacji SocialStream (jak przedstawiałem w prezentacji), a prawdopodobnie Orkut. Ostatni redesign Orkut, zatrudnienie przez Google specjalistów od sieci społecznościowych (w tym Brada Fitzpatricka, o którym wspominałem w prezentacji), a także tajne-przez-poufne spotkanie w siedzibie Google, które miało miejsce 20 września – te zdarzenia jednoznacznie zbiegają się w temacie “Google ma na celowniku temat sieci społecznych”. Wg. przecieków z tego właśnie spotkania w najbliższym czasie, a dokładnie 5 listopada Google ma udostępnić API pozwalające manipulować grafem społecznym (ang. social graph) Google – tj. danymi zawartymi w aplikacjach Google, składających się na sieć społeczną. Na pierwszy ogień (otwierania API) ma pójść Orkut oraz iGoogle, a w następnej kolejności Gmail, Google Talk (w Orkut jest już integracja z tą usługą) i stopniowo resztę aplikacji Google. Te plany zmierzają do dodania “warstwy społecznej” do wszystkich usług Google.

Cała ta strategia ma spowodować, że sieć społeczna Google, będzie “bardziej otwarta” niż Facebook, który przez udostępnienie platformy Facebook, był dotychczas najbardziej otwartą platformą społecznościową.

W momencie kiedy tacy potentaci jak Facebook i Google stają w szranki – wygra ten kto lepiej dogodzi swoim użytkownikom, a najbardziej skorzystają na tym właśnie użytkownicy, czyli my! Myślę, że dzięki ambicjom Google i jego strategii, która często polega na “uwalnianiu” pewnych funkcji, czy aplikacji (np. otwarte API Google Maps, dostęp do FeedBurner), 5 listopada będziemy zdecydowanie bliżej idei Otwartych Sieci Społecznych.

Szóste urodziny polskiej Wikipedii – 26 września

September 21st, 2007
co-creation, polskie web 2.0, user contributed value
7 Comments

Niniejszy artykuł jest pierwszym z serii artykułów poświęconych Wikipedii – internetowej encyklopedii. Pretekstem do ich powstania są nadchodzące 6. urodziny polskojęzycznej Wikipedii (26 września), a tak naprawdę celem jest pokazanie jakie mechanizmy motywują ludzi do pracy w tym projekcie i co sprawia, że treści zamieszczone w Wikipedii są “wystarczająco dobre”. Co jakiś czas obserwuję jak mass media lekceważąco, lub bez zrozumienia tematu, odnoszą się do Wikipedii, tropiąc kolejne „przekręty” i starając się udowodnić, że Wikipedia to tylko taka zabawa, z której nic dobrego nie wynika. Niechętny stosunek części polskiego społeczeństwa do Wikipedii wynika w dużej mierze z nieznajomości zasad działania projektu, mam więc nadzieję, że seria artykułów, z której ten jest pierwszym – przybliży odpowiednio ten największy otwarty projekt na świecie. W kolejnych artykułach Agnieszka Kwiecień, Sekretarz Stowarzyszenia Wikimedia Polska przedstawi:

Agnieszka będzie mogła w kontekście tych wszystkich kwestii odpowiedzieć na wasze pytania dotyczące tematów związanych z Wikipedią, Fundacją Wikimedia i Stowarzyszeniem Wikimedia Polska.

Wikipedia – tło historyczne – jak to wszystko się zaczęło?

Historia Wikipedii rozpoczyna się 15 stycznia 2001 roku. Od tamtego dnia ten wielojęzyczny projekt internetowej encyklopedii rozwijał się i stawał ikoną ruchu wolnej treści. Prawie rok wcześniej w marcu 2000 r. jej fundatorzy Jimmy Wales i Larry Sanger założyli projekt Nupedia, dla którego Wikipedia miała być tylko projektem pomocniczym. Nupedia pisana była przez ekspertów z danych dziedzin i posiadała siedmiostopniowy proces recenzji. W efekcie, w ciągu trwania projektu napisano 24 artykuły, a kolejnych 74 było na różnych etapach rozwoju. Projekt zamknięto ostatecznie we wrześniu 2003 r., kiedy już było wiadomo, że oparta o bardziej liberalne zasady Wikipedia rozwija się o wiele szybciej. Treści w Nupedii miały być udostępniane na własnej licencji NOCL, jednak później zdecydowano się na GNU FDL (ang. GNU Free Documentation License). Tą samą licencją objęte zostały treści udostępniane we wszystkich wersjach językowych Wikipedii.
Podstawową i zasadniczą różnicą w stosunku do Nupedii było to, że Wikipedię mógł tworzyć każdy. Zrezygnowano także z procesu recenzji – nad artykułem mogła pracować grupa osób, a efekt ich pracy był widoczny od razu. Istotną rolę w rosnącej popularności tego projektu odegrało wykorzystanie koncepcji WikiWikiWeb, która umożliwiła techniczną realizację idei szybkiej edycji tekstów, pracy grupowej i dostępu on-line równocześnie. Jako pierwsza powstała wersja anglojęzyczna, na polską wersję przyszło poczekać do 26 września 2001 r. Krzysztof Jasiutowicz i Paweł Jochym utworzyli początkowo polski odpowiednik Wikipedii, który 12 stycznia 2002 stał się częścią międzynarodowej Wikipedii.
Powstanie Wikipedii zapoczątkowało ruch Wikimedia. Społeczność projektów zgromadzona wokół idei wolnej wiedzy zaczęła się organizować i 20 marca 2003 r. powstała Fundacja Wikimedia (Wikimedia Foundation) z siedzibą na Florydzie. Fundacja sprawuje opiekę nad Wikipedią i powstałymi wokół niej projektami opartymi o technologię Wiki. Uczestnicy największych wersji językowych zauważyli potrzebę lokalnej współpracy i założyli oddziały lokalne Fundacji, początkowo we Francji i w Niemczech, a 15 listopada 2005 zarejestrowane zostało Stowarzyszenie Wikimedia Polska. Stowarzyszenie zostało założone przez 26 wikipedystów na pierwszym organizacyjnym spotkaniu w Krakowie. We wrześniu 2007 r. stowarzyszenie liczy 87 członków (w tym 2 wspierających). Do zadań stowarzyszenia należy m.in.: opieka nad polskimi projektami Fundacji Wikimedia, organizacja zlotów, promocja projektów Wikimedia w Polsce oraz wsparcie techniczno-prawne projektów Wikimedia. Stowarzyszenie prowadzi także kilka inicjatyw, m.in. Wikikonkurs – wspierając finansowo pomysły wzbogacające projekty w treść.
Działanie projektów i tworzących je społeczności opiera się na pięciu filarach, które są jednym z kluczowych elementów warunkujących sukces ruchu Wikimedia:

• Wikipedia to encyklopedia – nie umieszczamy twórczości własnej, każda informacja powinna być weryfikowalna w istniejących źródłach.
• Neutralny punkt widzenia – nie forsujemy jednego punktu widzenia, staramy się opisywać zagadnienie możliwie obiektywnie w oparciu o wiarygodne źródła.
• Wolne źródło wiedzy – treści udostępniane są na licencji GFDL (niektóre projekty dopuszczają inne wolne licencje), nie wolno zamieszczać treści objętych prawem autorskim lub w inny sposób go naruszać.
• Wikietykieta – w kontaktach z innymi członkami społeczności niedopuszczalne są ataki osobiste, zaleca się chłodne nastawienie podczas sporów.
• Brak sztywnych zasad – w myśl zasady śmiało modyfikuj strony, otwartość na zmiany i nowe pomysły.

Obecnie (wrzesień 2007) polskojęzyczna Wikipedia zawiera ponad 426 tys. haseł i jest czwartą co do wielkości wersją językową, po angielskiej, francuskiej i niemieckiej

Uruchomiono przy tym 250 wersji językowych. Według licznych badań popularności serwisów internetowych Wikipedia mieści się w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych serwisów. Projekty korzystają z mediów zgromadzonych w Wikimedia Commons, który posiada prawie 2 mln zdjęć, grafik i ścieżek dźwiękowych i jest obecnie najszybciej rozwijającym się projektem. Wszystkie te liczby mają tylko pokazać skalę zjawiska, ponieważ wystarczy tydzień, aby przestały być aktualne. Tempo wzrostu liczby haseł najszybciej rośnie w anglojęzycznej Wikipedii. Jednak poszczególne wersje językowe także wykazują coraz szybszy wzrost.

Najbardziej odczuwalnym wpływem Wikipedii na „zwykłego użytkownika internetu” jest to, że w wynikach wyszukiwania Google hasła z Wikipedii występują często w pierwszej dziesiątce – to świadczy o popularności obecnych tam treści. Czy często korzystacie z Wikipedii? Czy macie zaufanie do dostępnych w Wikipedii treści?

WolneLektury, szybka Wikipedia

September 19th, 2007
co-creation, informacyjne
13 Comments

W TVN24 czytamy, że Biblioteka narodowa wyzwoliła lektury – ruszył niekomercyjny i realizowany pro publico bono projekt “Wolne Lektury”. WolneLektury.pl są bardzo cenną inicjatywą w polskim internecie – dziwi mnie jednak stawianie sprawy tak jakby miało to być remedium na brak lektur w szkole (należy pamiętać o koszcie dostępu, papieru) – raczej będzie to pomocne dla tych osób, które mają już dostęp w domu. Na pewno jest to pierwszy krok w dobrym kierunku.

Jednak nasuwa się pytanie: jak można wyzwolić coś co już jest wolne? Cała sprawa uwolnienia lektur przedstawiana jest jako super nowość, a taka Zemsta mojego ulubionego “wrocławskiego Fredry” – podpięta na WolneLektury.pl, jest już w Wikisource (Wikiźródła) od dawna (historia edycji wskazuje, że od stycznia 2006) – podobnie wiele innych lektur.
Po raz kolejny okazuje się, że projekty wiki, jak Wikipedia czy Wikiźródła, swój hawajski przedrostek “wiki” (czyli “szybko”) mają nie od parady. Niestety okazuje się też po raz kolejny, że ich wkład jest często pomijany.

Zielona Góra – Bachanalia IT już 2 października

September 19th, 2007
informacyjne, konferencje i spotkania
Comments Off on Zielona Góra – Bachanalia IT już 2 października

Grzesiek Wolański zaprasza na swoim blogu na pierwsze oficjalne spotkanie branży internetowej w Zielonej Górze. Spotkanie organizacyjne było bardzo ciekawe (relacja również u Grześka) – tak więc na pewno spotkanie z prelekcjami i odpowiednio nagłośnione tak, żeby przyszło jeszcze więcej ciekawych osób, będzie jeszcze ciekawsze. To bardzo cieszy, że inicjatywy inspirowane wrocławskim GrillIT pojawiają się w większych miastach Polski – to daje pole do współpracy lokalnej (a więc – nie tracimy czasu na dojazdy) nad nowymi ciekawymi przedsięwzięciami (np. drugi skype, google :).

Gdzie: Zielona Góra, Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, ul. Szafrana 2
Kiedy: 2 października 2007, 18:15
Organizatorzy: Grzesiek Wolański, z pomocą DWD Systems
Kontakt: bachanaliait@bachanaliait.pl
Strona spotkań: BachanaliaIT.pl

Do zobaczenia w Zielonej Górze 2 października!

Dodatkowo: ciekawy tekst Grześka o organizacji spotkań.